حدود دو سال قبل بعد از اینکه آب برای کشت کشاورزان در دو نوبت در اختیار آن‌ها قرار گرفت، جوانه سبز زندگی دوباره در این منطقه زده شد؛ کشاورزان با تمام مشکلات بخشی از زمین‌های خود را زیر کشت بردند و چند ماه بعد اولین دشت خود را از فروش محصولات به دست آوردند، حالا اما بار دیگر زمزمه اعتراضات شنیده می‌شود.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، شرق شهرستان اصفهان هرچند منطقه‌ای خشک و کویری است اما از قدیم الایام با قنات‌هایی طویل و یا کانال‌کشی زاینده‌رود به هر زحمتی بوده آب را پای زمین‌های کشاورزی رسانده‌اند؛ اما بیشتر از آنکه در سال‌های اخیر محصولات کشاورزی نابش سرزبان‌ها باشد، مشکلات کشاورزانش زبان زد شده، مشکلاتی که ثمره اقدامات غیرکارشناسی طی چند دهه بوده است.
در حالی که کمتر کسی باور می‌کرد روزی کشاورزی در شرق شهرستان اصفهان و زمین‌های سبز و مزارعی که ابتدا و انتهایش در نگاه به آسمان می‌رسید جای خود را به زمین‌های کویری دهد اما این فرض محال اتفاق افتاد و بعد از خشک شدن زاینده‌رود، زمین‌ها یکی پس از دیگری خشک شد.
خشکی زمین‌ها که به یک کابوس وحشتناک مانند بود، به سفره‌های کشاورزان رسید و کشاورزان روز به روز فقیرتر شدند، دام‌ها و هر آنچه که بود فروختند و از داشته‌های خود فقط زمین‌های خالی از کشتشان ماند، زمین‌هایی که دیگر بدون آب ارزشی نداشت.
اعتراضات کشاورزان و تعبیر نادرست مقابله با نظام
کشاورزان که مشکل ایجاد شده را مقطعی قلمداد می‌کردند برای رسیدن دوباره به حق آبه خود صبر کردند اما هر چه زندگی برای آن‌ها سخت‌تر می‌شد، اقدامات مسؤولان نتیجه نمی‌داد و عزم آن‌ها برای حل مشکل جای سؤالی برای کشاورزان بود.
اعتراضات کشاورزان اصفهان بعد از اینکه کارد به استخوانشان رسید اتفاق افتاد، اعتراض‌هایی که همیشه برای کشاورزان یک اعتراض برای حق آبه ماند و حتی در اوج اعتراض‌ها و بدترین شرایط معیشتشان نیز حساسیت‌های انقلاب در آن دیده و به صورت خودجوش در آن رعایت شد.
اتفاقات مختلفی در جریان‌های مطالبه کشاورزان شرق اصفهان رخ داد که شکستگی لوله خط انتقال آب تا درگیری با نیروها انتظامی فقط گوشه‌ای از آن بود، اعتراضاتی که هر چه قدر بزرگ‌تر می‌شد، فقر کشاورزان در آن کمرنگ‌تر می‌شد؛ شاید اینکه کسی حقی داشته باشد و همه این حق را نیز به رسمیت بشمارند اما از آن محروم باشی بیانگر مظلومیتی خاص کشاورزان شرق اصفهان باشد.
اما این شب سیاه، صبح سپیدی هم داشت، حدود دو سال قبل بعد از اینکه آب برای کشت کشاورزان در دو نوبت در اختیار آن‌ها قرار گرفت، جوانه سبز زندگی دوباره در این منطقه زده شد؛ کشاورزان با تمام مشکلات بخشی از زمین‌های خود را زیر کشت بردند و چند ماه بعد اولین دشت خود را از فروش محصولات به دست آوردند، اما بار دیگر زمزمه اعتراضات شنیده می‌شود.
درآمد ۲ هزار میلیارد کشاورزان شرق اصفهان
اسفندیار امینی دبیر صنف کشاورزی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان اظهار کرد: حدود ۱۲۰ هکتار زمین در شرق شهرستان اصفهان از رودخانه مشروب می‌شود که سال گذشته که آب در اختیار کشاورزان قرار گرفت بخشی یکبار، بخشی دو بار و البته بخشی از آن صیفی‌کاری بود که بیش از دو بار هم کشت شد.
وی با اشاره ارزش کشت سال گذشته کشاورزان ادامه داد: محصولات تولید شده این کشت از هکتاری ۷ تا ۸ تن تا ۱۴۰ تن بود که ما در محاسبه خود میانگین هکتاری ۲۰ تن در نظر گرفتیم؛ قیمت هر کیلو محصولات تولید شده از کیلویی ۵۰۰ تومان تا ۴۰ هزار تومان بوده است، که در این محاسبه متوسط کیلویی ۸۰۰ تومان برای محصولات تولید شده در نظر گرفتیم.
امینی خاطرنشان کرد: این محاسبه نشان می‌دهد نزدیک ۲ میلیون و ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن محصول تولید شده است که بالای دو هزار میلیارد تومان ارزش داشته، این نوع محاسبه با فرض بدترین حالت‌ها و پایین‌ترین تناژ تولید شده با کمترین قیمت محصول است.
اسفندیار امینی گفت: علاوه بر کشاورزان شغل‌های دیگر نیز در این منطقه رونق گرفتند و همچنین محیط‌زیست نیز وضعیت بهتری پیدا کرد و از لحاظ مسائل فرهنگی و اجتماعی نیز بسیار مفید بود؛ گردشگری و عدم فرونشست زمین نیز مسائل دیگری بود که از این اتفاق بهره بردند.
دبیر صنف کشاورزی با اشاره به اینکه بیکاری با آبی که در اختیار کشاورزان قرار گرفته به صفر رسیده است و هم اکنون کارگر بیکاری در منطقه پیدا نمی‌شود، ادامه داد: تمام این دستاوردها و اتفاقات حاصل بودن آب بود.
امینی با اشاره به دیگر فواید جاری بودن آب در زاینده‌رود و کشت‌های کشاورزان اذعان کرد: همچنین آبی که در اختیار کشاورزان قرار گرفت اثرات خوبی بر چاه‌ها و سفره‌های زیرزمینی گذاشت که امروز اثرات آن نمایان است.
وی با بیان اینکه اگر بخواهیم همه این اتفاقات را به رقم ریالی بیان کنیم اصلاً امکان ندارد و بین بودن و نبودن آب بسیار فرق است، خاطرنشان کرد: دو سال قبل خسارتی که به کشاورزان شرق اصفهان داده می‌شود ۴۰ میلیون تومان است.
امینی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: معتقدم که مسؤولان استان اصفهان به صورت عمدی یا سهوی نمی‌خواهند رودخانه زاینده‌رود احیا شود و به دلیل ناهماهنگی‌های درون استانی و اینکه از تمام ظرفیت داخل استان استفاده نمی‌شود و همچنین انجام وظیفه‌ای که این مسؤولان انجام نمی‌دهند، احیای رودخانه روی زمین مانده است.
دبیر صنف کشاورزی استان اصفهان ادامه داد: در جلسات مختلف مصوباتی ایجاد شد که در پی آن مأموریت‌هایی به مسؤولان داخل استان واگذار شده است، بالای ۷۵ تا ۸۰ درصد مصوبات شورای عالی آب و مصوبات احیای زاینده‌رود، مسؤول اجرای آن در داخل استان خودمان هستند.
وی افزود: بعد از اینکه حدود ۴۰ سال نتوانستند ساماندهی رودخانه زاینده‌رود را انجام دهند، در حال حاضر و از ۵ سال گذشته ساماندهی رودخانه توسط صنف کشاورزی و کشاورزان در حال انجام است، اما به یکباره سازمان بازرسی و دیوان محاسبات وارد می‌شود و می‌گوید چون صنف گرید ندارد نمی‌تواند این کار را انجام دهد.
زاینده‌رود ساماندهی انجام نشود با ۱۰ تونل جدید هم رودخانه احیا نمی‌شود
امینی با اشاره به ضرورت ساماندهی زاینده‌رود عنوان کرد: این مختصر ساماندهی که تاکنون صورت گرفته بسیار مفید بود و اگر ساماندهی به طور کامل انجام نشود اگر ۱۰ تونل جدید نیز حفر شود و آب داخل رودخانه قرار گیرد بازهم رودخانه احیا نخواهد شد.
وی با بیان اینکه حدود ۲۰ درصد مشکلات احیا به بیرون استان برمی‌گردد و بقیه مشکلات داخل استان است، ادامه داد: تمام مدیریت در داخل استان این است که اگر باران آمد به کشاورزان آب می‌دهیم و در غیر این صورت خیر؛ کل مدیریت این شده است که در زمان بحران آب به کشاورزان ندهند.
دبیر صنف کشاورزی اصفهان با اشاره به اینکه مطالبات کشاورزان اجرای قانون و مصوبات است و همچنین با اشاره به مصوباتی که در سال ۹۲ مصوب شده است، گفت: کشاورز این سؤال را از مسؤولان دارد که قبل از سال ۹۲ که این مصوبات نبود، همه ساله برای گرفتن حق آبه باید، دردسر و سختی می‌کشید و بعد از اینکه در سال ۹۲ هم کشاورزان تجمع کردند و مصوبات با امضا معاون اول رئیس‌جمهور یا وزیر یا استاندار نوشته شد، باز هم این جریان ادامه دارد.
امینی با بیان اینکه بعد از سال ۹۲ نیز همچنان برای گرفتن آب باید بجنگیم، اظهار کرد: در سال گذشته که بارندگی در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بود برای گرفتن آب باز هم مجبور به تجمع شدیم، پس کشاورز می‌پرسد که این مصوباتی که نوشته شده و کسی قبول ندارد پس به معنای این است که کشاورز به بازی گرفته شده است؟
دو سال گذشته، روی دیگر سکه برای کشاورزان شرق اصفهان بوده اما آن‌ها می‌دانند شرایط فعلی کاملاً مبتنی بر آب و هوایی است که در عصر ما به شدت متغیر است و زندگی آن‌ها بر اساس این شاخصه متغیر ثباتی را به خود نمی‌بیند، کشاورزان به دنبال یک راه‌حل اساسی هستند.
خدا رو شکر نسبت به سال‌هایی که آبی برای کشت نداشتیم، وضعیتمان بهتر است
حسن شمس یکی از کشاورزان شرق اصفهان در گفت‌وگو با فارس با اشاره به این نگرانی تاکید می‌کند: اگر بگوییم با چند سال گذشته وضعیتمان فرقی نکرده، کفر کرده‌ایم و خدا را شکر نسبت به سال‌هایی که آبی برای کشت نداشتیم وضعیتمان بهتر است، اما هنوز ما حق آبه خود که مالکیت آن را داریم، نگرفته‌ایم و نتوانسته‌ایم از طرفی تمام زمین‌های خود را بکاریم؛ ما نمی‌توانیم با یک کشت در سال اموراتمان را بگذرانیم.
او ادامه می‌دهد: من و خانواده‌ام و بستگانم همه کشاورزیم و اگر آب باشد همه روزی می‌خوریم اما اگر نباشد حتی نمی‌توانیم به هم کمک کنیم چرا که وضعیت مشابهی داریم، معیشت بسیاری از خانواده‌ها در شرق اصفهان بسته به حق آبه ای که سال‌هاست نادیده گرفته می‌شود.
خواسته کشاورزان همانطور که بارها بر آن تاکید کرده رعایت مصوبات قانونی در خصوص زاینده‌رود است، حسن محسنی رئیس صنف کشاورزی شرق اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس عنوان کرد مصوبات ۹ ماده‌ای در سال ۹۲ همه خواسته کشاورزان است که به امضا معاون اول رئیس‌جمهور هم رسیده، اما اجرایی نشده است.
وی با بیان اینکه مطالبه کشاورزان اجرای مصوباتی است که همین دولت تصویب کرده است، تصریح کرد: همچنین خود کشاورزان شورای میرآب ها را تشکیل دادند که خیلی هم به صنف وابسته نیست؛ چهار کانال آب‌رسانی که به مزارع اصفهان می‌رسد از هر کانال ۵ نفر میرآب تعیین شده و این افراد در حال پیگیری کارها هستند.
مطالبه امروز کشاورزان آب برای کشت تابستانه است
وی افزود: کشاورزان خواستار آب برای کشت تابستانه هستند چرا که معتقدند کاشت کشت غلات به تنهایی کفاف زندگیشان را نمی‌دهد و از طرفی تنوع کاشت لازم است چرا که کاشت یکنواخت گندم و جو در زمین‌ها باعث ایجاد آفات و علف‌های هرز بسیار شده است.
محسنی در ادامه عنوان کرد: کشاورزان درخواست کردند آبی کمتری برای کاشت غله در اختیارشان قرار گیرد اما برای تابستان آب برای کشت در اختیارشان قرار داده شود تا بتوانند صیفی‌کاری داشته باشند و کشت‌های دیگری چون گلرنگ بکارند تا تمامی اعضای خانواده بتوانند در مزارع کار کنند.
حسن محسنی بیان کرد: پیشنهاد دادیم با توجه به اینکه سال گذشته تابستان آب در اختیار کشاورزان قرار گرفت، با آبگیری سفره‌های زیرزمینی حواشی رودخانه، پرت آب کمتر وجود دارد بنابراین ۲۵ درصد کمتر از سال گذشته آب اختصاص داده شود.
رئیس صنف کشاورزی شرق اصفهان گفت: همچنین هر زمان تشخیص داده شد که شرب ممکن است با مشکل رو به رو شود و یا کمبود آب شرب باشد، آب را قطع کنند و همچنین اگر آب کمی در اختیار ماند، آبان که هر سال آب می‌گرفتیم امسال نگرفته و آن را به بهمن ماه موکول می‌کنیم تا در این زمان کمی غله کاری داشته باشیم.
اعتراض کشاورزان در این سال‌ها زیاد به چشم آمده اما آن‌ها بارها و بارها مطالبات خود را با زبان نرم مطرح کرده اما پاسخی نگرفته‌اند و شرایط رو بهبودی نرفته، حتی هزینه‌هایی که آن‌ها می‌دهند نیز جبران نمی‌شود؛ یکی از مسائل کشاورزان تغییر در زمان اختصاص آب است که مشکلاتی را به همراه دارد اما آن قدر شرایط وخیم بوده که اصلاً گلایه‌ای در این رابطه ندارند.
برداشت محصول خوب در انتظار کشت امسال کشاورزان
حسین محمدرضایی عضو هیئت مدیره صنف کشاورزی شهرستان اصفهان در این خصوص عنوان کرد: در کشت پاییزه سال گذشته به علت اینکه آب بهنگام در دسترس قرار نگرفت محصولات کیفیت و کمیت لازم را نداشت و با افت تولید روبه رو بودیم؛ ولی امسال با توجه به اینکه آب پاییزه در زمان مناسب در اختیار کشاورزان قرار گرفت و هوا هم خنک بوده، به یاری خداوند متعال یک محصول خوبی برداشت خواهیم کرد.
محمدرضایی در ادامه بیان کرد: کشاورزان چشم به راه و پیگیر آب تابستانه هستند که به خاطر این مطالبه نیز امروز جلسه‌ای در فرمانداری اصفهان برگزار شد؛ خواسته صنف کشاورزی و کشاورزان حاضر در این جلسه آب بدون چون و چرا برای کشت تابستانه بود.
عضو صنف کشاورزی شهرستان اصفهان خاطرنشان کرد: بعد از برداشت کشت موجود، کشاورزان با کاشت ذرت، برنج و ادامه آبیاری صیفی‌جات نیازمند آب برای این کشت که به نوعی کشت تابستانه قلمداد می‌شود هستند، البته کشت برنج در شرق اصفهان با توجه به شرایط موجود انجام نمی‌شود و بیشتر ذرت علوفه‌ای که یکی از نیازهای منطقه است، مورد توجه کشاورزان است.
محمدرضایی ادامه داد: بعد از شرایط سخت کشاورزان در دو دهه گذشته بعد از اینکه آب در سال گذشته در اختیار کشاورزان برای کشت پاییزه و تابستانه قرار گرفت که البته این آب هم ناقص بود؛ رونق اقتصادی در منطقه به چشم خورد و این رونق تنها منحصر به کشاورزان نبود، بلکه بسیاری از مشاغل منطقه را نیز شامل شد و وضعیت مردم منطقه نسبت به چند سال قبل تغییر کرد.
عضو صنف کشاورزی شهرستان اصفهان با اشاره به بالا رفتن قابل توجه هزینه در کشاورزی گفت: کود، سم و مزد کارگر به شکل قابل توجه ای با افزایش قیمت رو به رو بوده است و کود با نرخ دولتی و نیم‌بها هم بسیار کم و تهیه آن برای کشاورز بسیار سخت است.
محمدرضایی گفت: علاوه بر کمبود آب کشاورزی برای کشت دلخواه، گرانی‌ها کمر کشاورزان که غالباً تک شغله هستند و درآمدشان وابسته به کشاورزی است را خم کرده است و با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته‌اند؛ کسانی که زکات دهنده بوده و حالا زکات بگیر شده‌اند در صورتی که زمین و ادوات کشاورزی و تمام زیرساخت‌های تولید محصولات کشاورزی را دارند ولی متاسفانه برای این تولید حق آبه های ۳ هزار سالشان داده نمی‌شود.
وی افزود: با توجه به بارندگی‌های سال زراعی موجود و حجم سد و حدود ۱۰ درصد کمبود بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت و با صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش‌های صنعت، شرب، انتقال به استان‌ها و شهرستان‌های دیگر و همچنین از برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز در بالادست زاینده‌رود برای باغات جدیدالاحداث می‌تواند به راحتی آب کشت تابستانه حق آبه داران را محقق کرد.
وی با اشاره به خرید ۲ هزار و ۵۰۰ تومانی گندم از کشاورز گفت: با توجه به هزینه‌ها این قیمت با هزینه‌های تولید همخوان نبوده و قیمت تمام شده برای کشاورز بیشتر از این قیمت گذاری است.
در حالی که این روزها کشاورزان برای گرفتن آب برای کشت تابستانه تلاش می‌کنند، شرایط معیشتی برای آن‌ها با گذشته متفاوت شده است و از این رو با خویشتن‌داری منتظرند تا مسئولان با راهکارهایی مطالبه آن‌ها را نیز جامه عمل بپوشانند، راهکارهایی که می‌تواند هم مشکل کشاورزان را حل کند هم تولید را افزایش دهد و هم از بیکاری استان بکاهد.
کشاورزی میانگین بیکاری در اصفهان را کاهش داد
کما این که نعمت اله اکبری اردیبهشت امسال در گفت‌وگو با فارس از کاهش ۲ درصدی بیکاری در سال ۹۸ خبر داد و اظهار داشت: هدف ما رسیدن به نرخ بیکاری تک رقمی است اما سال گذشته علی‌رغم تلاش‌ها بیکاری تک رقمی نشد، ۲ درصد کاهش داشت و به نرخ کشوری که حدود ۱۲ درصد نزدیک شدیم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان با بیان این که ۱۲ درصد از جمعیت کارگری کشور در اصفهان مشغول به کار هستند، تصریح کرد: از سال گذشته به دلیل بارندگی خوبی که صورت گرفت بیکاری در کشاورزی کنترل و کاهش بیکاری را شاهد هستیم.
هر چند که به لطف خداوند بارندگی‌های اخیر در شرق اصفهان مزرعه‌ها را بار دیگر سبز کرده است اما هنوز تا بهره‌مندی تمام کشاورزان از حق خود فاصله زیادی وجود دارد که می‌طلبد مسؤولان تلاش کنند، کشاورزان دوباره به حق آبه خود برسند «بارندگی درمانی» تنها راهکار پیش رو نباشد.
به نظر می‌رسد هیچکس بیشتر از خود کشاورزها دوست ندارد تراکتورهایشان که این روزها در مزارع سخت مشغول به کار است همچنان در جای اصلی خود بماند و به یک آلارم اعتراضی تبدیل نشود.
